Jevrejska verska zajednica
Pisanih izvora o boravku Jevreja u Beogradu ima od XVI veka. Istraživači smatraju da ih je u Beogradu bilo i u ranijim vekovima. Jevreji koji su živeli u zemljama Srednje Evrope i bili nosioci uticaja nemačke kulture i jezika, nazvani Aškenaski Jevreji, naselili su se na obali Save. U ulici Maršala Birjuzova 19 nalazi se i danas aktivna sinagoga koju je 1926. izgradila zajednica aškenaskih Jevreja u Beogradu. U blizini ove građevine je sredinom XIX veka postojala stara aškenaska sinagoga koja je srušena tokom raznih rekonstrukcija tog dela grada. Na teritoriji opštine Zemun postojale su dve sinagoge, Aškenaska - izgrađena 1850. koja danas nije aktivna, ali su ostala netaknuta sva obeležja koja upućuju na to da je u pitanju verski objekat, i Sefardska - koja je srušena tokom savezničkog bombardovanja Zemuna 1944.
Sefardski Jevreji, oni koji su prognani iz Španije 1492. i koji se potom naseljavaju u zemljama Mediterana i u Otomanskoj imperiji, naseljavaju se na području Beograda od XVI veka. Njihovo naselje je bilo na obali Dunava, na Jaliji. Na starim planovima grada Beograda iz XVIII veka, Jevrejska ulica je ubeležena na istom mestu na kome se nalazi i danas.
Sudeći po istorijskim izvorima beogradska jevrejska zajednica je najviši kulturni domet imala tokom XVII veka kada je u Beogradu postojala Ješiva - jevrejska verska škola. Rabini, učitelji iz te škole štampali su svoje knjige u Veneciji, Krakovu, Carigradu. U blizini Jevrejske ulice nalazila se stara sinagoga koja je izgrađena u XVII veku i više puta prepravljana, kao i ritualno kupatilo. Jevreji su u tom delu grada živeli sve do I svetskog rata.
Pred Drugi svetski rat u Beogradu je bilo oko 10.000 Jevreja. Od toga oko 80% su bili sefardski Jevreji, koji su se do kraja XIX veka služili španskim jezikom kao govornim, a 20% su bili aškenaski Jevreji, kojima je govorni jezik bio jidiš, mešavina nemačkog i hebrejskog jezika. Svaka od ovih skupina Jevreja bila je organizovana i imala svoju opštinu sa administracijom, školom, grobljem i raznim verskim, humanitarnim, kulturnim i nacionalnim društvima. Danas u Beogradu još postoji hor Braća Baruh, koji je kao Srpsko jevrejsko pevačko društvo počeo da deluje još 1879.
Zajednica beogradskih Jevreja je tokom Holokausta skoro potpuno uništena. U bombardovanju Beograda u aprilu 1941. godine, uništen je Dorćol, skoro sve sinagoge. Muškarci Jevreji uništeni su masovnim streljanjima tokom septembra i oktobra 1941. Odvođeni su iz sabirnog logora Topovske šupe, koji se nalazio na Autokomandi. Žene i deca uništeni su u logoru Sajmište u periodu od 8. decembra 1941. do maja 1942. Izvestan broj Jevreja ubijen je u logoru Banjica. Na obali Dunava, gde je nekada bilo jevrejsko naselje, nalazi se danas spomenik Jevrejima Beograda, koji je uradio skulptor Nandor Glid.
Danas u Beogradu živi oko 2200 Jevreja.
Jevrejska opština Beograd, Kralja Petra 71a, tel. 2622-449
Jevrejska opština Zemun, Dubrovačka 21, tel. 195-626, http://joz.rs
Savez jevrejskih opština Srbije, Kneginje Ljubice 14, tel. 2910-363, www.savezjos.org/sr/
Jevrejski istorijski muzej, Kralja Petra 71a, tel. 2622-634, www.jimbeograd.org
radno vreme: svakog dana 10.00-12.00, osim ponedeljka
Sinagoga, Maršala Birjuzova 19
Jevrejsko groblje, Mije Kovačevića 1, tel. 768-250
Jevrejsko groblje, Cara Dušana 32, Zemun