utorak, 21. januar 2020.
Terazije utvrđene za prostorno kulturno-istorijsku celinu
Na predlog Zavoda za zaštitu spomenika kulture Grada Beograda, Trg Terazije u Beogradu dobio je status kulturnog dobra – prostorno kulturno-istorijske celine, Odlukom Vlade Republike Srbije od 20. januara ove godine, saopšteno je iz ovog zavoda.
Granica zaštićenog gradskog prostora ide od raskrsnice ulica Zeleni venac i Prizrenske, nastavlja Sremskom, preseca Terazije i nastavlja Čumićevom ulicom do preseka sa osovinom Nušićeve ulice, nastavlja Nušićevom do ukrštanja sa Dečanskom ulicom sve do Trga Nikole Pašića i ukrštanja sa Ulicom kneza Miloša, zatim dalje do ukrštanja sa Ulicom Andrićev venac i ukrštanja sa Ulicom kralja Milana, Dobrinjskom ulicom do ukrštanja sa Ulicom kraljice Natalije i dalje neparnom stranom Ulice kraljice Natalije do ukrštanja sa Prizrenskom ulicom i nastavlja Prizrenskom do ukrštanja sa Balkanskom ulicom. U okviru prostorno kulturno-istorijske celine Terazije nalazi se i Balkanska ulica do ukrštanja sa Ulicom kraljice Natalije.
Formiranje Terazija započeto je početkom 19. veka po nalogu kneza Miloša, čija je urbanistička politika izričito nalagala širenje beogradske varoši van šanca prinudnim iseljavanjem srpskih trgovaca iz Savamale i parcelisanjem prostora koji se protezao pravcem od nekadašnje Stambol kapije na Trgu republike ka današnjoj Slaviji. Uvodeći vodu u varoš, Turci su na određenim rastojanjima podizali kule na koje su vodovodnim cevima uzdizali vodu. Jedna od tih kula bila je na mestu gde je danas Terazijska česma. Ove kule Turci su zvali „terazije za vodu”. Od tog naziva, kada je u 19. veku počela izgradnja nove beogradske varoši van šanca, ceo kraj od Starog i Novog dvora do blizu Stambol kapije nazvan je Terazije – ime koje se zadržalo do danas.
Terazije danas imaju ulogu glavnog tranzitnog „trga” gde se nalaze objekti od visokog državnog značaja, stambene zgrade, ustanove kulture, hoteli, ugostiteljski objekti, javni spomenici i parkovi. Iako nema klasičan oblik trga, oduvek je u svojoj istoriji bilo mesto okupljanja, važan poslovni centar starog Beograda. Takođe, Terazije su poput Knez Mihailove ulice jedan od najstarijih i najpoznatijih gradskih ambijenata gde se istorija i tradicija prepliću. Vrednosti nematerijalne baštine prepoznate su u kulturnim pojavama dugog trajanja, starim zanatima i kafanama, prvim hotelima, kao i pojavama proisteklim iz savremene istorije.
S obzirom na to da se vezuje za srpske vladare i vladarske dinastije Karađorđević i Obrenović, značajne pojedince i istorijske događaje, a imajući u vidu da su se u okviru ovog prostora nalazile i nalaze značajne institucije, ovaj prostor je važan za proučavanje društvene istorije Srba i zbog toga je utvrđen za kulturno dobro.
